Repareren als schoolvak: reparateurs zijn enthousiast
‘Heel goed initiatief!”, was het kort en krachtige antwoord van een Repair Café-reparateur. Toen we het initiatief namen Repareren als vak terug te brengen op school, wilden we allereerst weten hoe de vrijwilligers van de Nederlandse Repair Cafés hierover denken. Zij zijn immers degenen die straks zullen worden benaderd om deze lessen te helpen vormgeven en uitvoeren – als praktijkdeskundigen, extra handen in de klas, stagebegeleiders. Zij weten ook als geen ander dat reparatiekennis in Nederland nog vooral aanwezig is bij ouderen – een rechtstreekse bedreiging voor het slagen van de circulaire economie.
Auteur: Wiel Wijnen
Foto's Martin Waalboer/Stichting Repair Café
Reacties bijna zonder uitzondering positief
We benaderden veertig reparateurs met een enquête over het onderwerp. Binnen een week had 87 procent deze ingevuld. De reacties waren bijna zonder uitzondering positief.
Het zijn gepassioneerde mannen en vrouwen, die reparateurs. Wereldwijd zijn er bijna 2.200 Repair Cafés, waarvan 500 in Nederland. Daar zetten 7.500 reparateurs zich – wekelijks of maandelijks – in om bezoekers met een gerepareerd apparaat, kledingstuk of ander voorwerp tevreden naar huis te laten gaan.
Hun devies: weggooien is zonde. Zonde van het geld, nog meer zonde van het klimaat. Want waar blijven al die weggegooide spullen, die vaak ook nog eens zeer waardevolle grondstoffen bevatten? Repair Café-reparateurs weten: we moeten veel zuiniger zijn op alles wat de aarde ons schenkt, want we hebben maar één aarde en die is bepaald niet onuitputtelijk.
Van koffieapparaten tot elektrisch gereedschap
Terug naar de enquête. We vroegen: “Wat krijgt u in het Repair Café zoal aangeboden?” De reparateurs somden moeiteloos dertig verschillende apparaten en andere voorwerpen op. Dit is hun top 10:
| Top 10 | Soort apparaat/voorwerp |
| 1 | Koffiezetapparaten (heel veel Senseo’s) |
| 2 | Stofzuigers |
| 3 | Beeld- en geluidsapparatuur |
| 4 | Kleding/textiel (zoals tassen, rugzakken, slaapzakken) |
| 5 | Huishoudelijk elektrisch (airfryers, magnetrons) |
| 6 | Huishoudelijk niet-elektrisch (veel messen en scharen) |
| 7 | Verlichting |
| 8 | Fietsen |
| 9 | Elektronica |
| 10 | Elektrisch gereedschap |
Die top 10 kan overigens per Repair Café en ook per periode sterk wisselen. Het aanbod is zeer divers, blijkt ook uit de RepairMonitor, de online tool waarin Repair Café-vrijwilligers wereldwijd bijhouden wat voor spullen ze repareren en wat daar mis mee is. Deze bevat ruim 800 verschillende producten, die in de meerderheid van de gevallen met succes zijn gerepareerd. Zonder reparatie zouden vrachtwagens vol kostbare producten en materialen onnodig weggegooid worden. Wat een verspilling.
Zonder reparatie zouden vrachtwagens vol kostbare producten en materialen weggegooid worden. Wat een verspilling.
Helpen om de klimaatdoelen te halen
We vroegen ook: “Vindt u een keuzevak Repareren op het vmbo een goed idee?” Ja, zei 86 procent. De vraag “Waarom?” leverde een verrassend breed scala aan argumenten op. Die varieerden van algemeen maatschappelijke punten tot argumenten voor jongeren die zich voorbereiden op hun toekomst:
- Praktische kennis wordt nu te weinig aangeleerd; dit vak helpt theorie in de praktijk toe te passen, bv. natuurkunde;
- Zo’n vak maakt repareren voor jongeren concreter en laagdrempeliger;
- Door zo’n vak word je creatief in het (samen) zoeken naar oplossingen;
- Erkennen van de noodzaak om te repareren moet leiden tot meer banen op dat vlak;
- Door repareren op school te onderwijzen worden we als samenleving minder afhankelijk van fabrikanten, leveranciers en overheden;
- Zo’n vak kan de interesse voor duurzaamheid aanwakkeren en helpen om de klimaatdoelen te halen.
Welke competenties moet een reparateur hebben?
We vroegen de Repair Cafe-vrijwilligers ook aan te geven welke competenties een reparateur moet hebben. Ook die vraag leverde zeer uiteenlopende antwoorden op. Een aantal daarvan betrof eigenschappen die je gewoon moet hebben – zoals geduld, een nieuwsgierige houding of doorzettingsvermogen. Toch werden ook diverse competenties genoemd die je prima zou kunnen aanleren in het kader van een schoolvak, zie de onderstaande top 5. Dit zijn competenties waarop leerstof kan worden ontwikkeld:
| Top 5 | Competentie |
| 1 | Logisch nadenken, een probleem analyseren |
| 2 | Technisch inzicht (elektriciteit, mechanica, elektronica) |
| 3 | Klantvriendelijkheid/servicegerichtheid |
| 4 | Communiceren met collega’s met het oog op kennisdeling |
| 5 | Veiligheid bewaken |
Dat de noodzaak om meer te repareren steeds groter wordt, is eigenlijk allang geen twistpunt meer. Onze aarde vraagt erom. Het onderwijs – de plek waar jongeren zich voorbereiden op hun toekomst – moet er daarom op worden ingericht. Dat geldt niet alleen voor het vmbo. In het po, het vo, mbo, hbo, wo – op elk onderwijsniveau zou Repareren of een equivalent daarvan een vak moeten zijn. Laten we aan de slag gaan!
