PAUL DE WIT
DELTION COLLEGE ZWOLLE
Wij willen jongeren vroeg inspireren voor techniek
Paul de Wit is themaregisseur techniek in de gebouwde omgeving (TGO) bij het Deltion College (mbo) in Zwolle. Hij ziet een keuzevak Repareren als een ideale manier om vmbo-leerlingen op tijd te inspireren voor een toekomst in de techniek.
Auteur Martine Postma
‘Handvaardigheid, kennis van gereedschappen, het vertrouwen dat je zelf iets kunt maken… De meeste jongeren missen die vaardigheden totaal.’
‘Om in de techniek te kunnen werken is het heel handig als je een beetje gevoel hebt voor hoe dingen in elkaar zitten. Het grootste deel van de jongeren heeft daar tegenwoordig geen flauw idee van. Jongeren op het platteland sleutelen nog wel aan trekkers en bromfietsen. Maar jongeren uit de stad kennen en kunnen dat helemaal niet. Terwijl zulke vaardigheden je een voorsprong geven bij welke technische opleiding je ook kiest.’
Het gaat om handvaardigheid, om kennis van de verschillende gereedschappen en waarvoor je ze kunt gebruiken, om het vertrouwen dat je zelf iets kunt maken. Het grootste deel van de huidige generatie jongeren mist die vaardigheden totaal. Daardoor kunnen ze zich vaak helemaal niets voorstellen bij techniek en zijn ze niet zo snel geneigd een technische opleiding te kiezen.
Stofzuiger slopen
Dat is zo jammer! Want veel dingen zijn helemaal niet zo moeilijk. Een stopcontact openschroeven, dat moet je gewoon een paar keer hebben gedaan. Veel jongeren hebben koudwatervrees. Die zeggen: ‘Ja maar, als je met elektriciteit gaat werken, dan kan er dit en dat gebeuren.’ Dan zeg ik: ‘Joh, als je gewoon kleur op kleur houdt, dan komt het goed. En blijf van de zwarte en de bruine draden af, want dan krijg je een klap.’ Als ze die twee dingen in hun oren knopen, dan zijn ze al een heel eind en leren ze vanzelf verder.
Wij doen al van alles om jongeren te laten kennismaken met techniek. Laatst hadden we hier een groep meisjes van het vmbo binnen. Die wilden iets slopen. Toen hebben we een stofzuiger op tafel gezet en gezegd: haal hem maar uit elkaar. Dat was hartstikke leuk. Dat geeft een bepaald begrip van hoe zo’n ding in elkaar zit en wat het doet.
Jongeren die verder willen met repareren, kunnen terecht in mbo-opleidingen als mechatronica, elektrotechniek, tweewielertechniek, maar ook bij meubel- en houttechniek of textiel.
Een keuzevak Repareren op het vmbo zou ideaal zijn om dat begrip breder voet aan de grond te geven. Zoiets is er op dit moment nog niet. Voor ons zou het voornaamste doel zijn om jongeren vroeg te inspireren voor techniek. Te laten zien: wat is dat eigenlijk, techniek, wat kun je ermee? Sommige jongeren zullen dan zeggen: ‘Ik vind het leuk voor thuis maar verder niet.’ Maar anderen zeggen: ‘Wow, ik ga ermee door.’ Die jongeren willen wij bereiken. Die kunnen bij ons terecht in opleidingen als mechatronica, elektrotechniek, tweewielertechniek, maar ook bij meubel- en houttechniek, interieurbouw of in de textiel. Basisreparatievaardigheden komen bij al die opleidingen van pas.
Andere route: vmbo-mbo-hbo
Vooral willen we leerlingen laten zien dat je na het vmbo niet per se naar de havo hoeft en daarna naar het hbo, waar grofweg 50 procent uitvalt, switcht of vertraging oploopt omdat het onderwijs niet goed aansluit. Er is ook een andere route: de lijn vmbo – mbo – hbo. Als je al weet dat je iets met techniek of maken wilt gaan doen, dan kun je vaak beter die weg kiezen. En ook langs die route kun je zo hoog komen als je wilt. In de techniek zijn op elk niveau mensen nodig. Heel veel mensen.
Bij Deltion hebben we sinds een paar maanden ons eigen Repair Café. Studenten, medewerkers en omwonenden zijn elke dinsdagochtend welkom met kapotte spullen. Het Repair Café wordt bemand door oud-medewerkers de school, onder wie een oud-techniekdocent maar ook het voormalige hoofd van de drukkerij van Deltion. Die mensen vinden het leuk om bij de school betrokken te blijven en op deze manier iets bij te dragen aan een duurzame samenleving.
We willen ons Repair Café graag koppelen aan projectonderwijs. Hier in de regio heb je bijvoorbeeld het demontagebedrijf Road2Work. Daar halen ze afgedankte apparaten uit elkaar, zoals wit- en bruingoed. De gesorteerde losse materialen gaan naar afvalverwerkers, die er nieuwe grondstoffen van maken. Wij willen kijken of een deel van die apparaten kan worden gerepareerd in plaats van gerecycled.
Praktijkuren in het Repair Café
We willen bijvoorbeeld studenten aan het werk zetten met het ontwerpen en printen van reserve-onderdelen. Onze studenten leren hoe je technische tekeningen voor 3D-printers maakt. Als Road2Work daarmee apparaten kan repareren, dan ben je een stapje hoger op de R-ladder. Dan maak je de circulaire economie heel tastbaar.
Vmbo’ers die het keuzevak Repareren volgen, zouden hier prima bij betrokken kunnen worden. Zij kunnen in ons Repair Café een deel van hun praktijkuren komen volgen.
Idealiter zou het Repair Café dan wel eerst moeten verhuizen. We zijn in Zwolle bezig om een soort techniekcentrum in te richten dat een doorlopende leerlijn moet gaat bieden van het basisonderwijs tot en met het hbo. In dat centrum komt ook een kringloopwinkel, met een achterliggend gedeelte voor bouwen, hout en maakindustrie. Daar willen we het Repair Café ook een plaats geven. Dan heb je een groot aanbod van spullen waar iets mee moet gebeuren om ze weer te kunnen verkopen. Dat is ideaal oefenmateriaal voor de vmbo-scholieren.
Echte opleiding tot reparateur
Op termijn zou het natuurlijk prachtig zijn als we weer een echte opleiding tot reparateur zouden kunnen aanbieden. Die opleidingen zijn verdwenen doordat de vraag naar reparatie de afgelopen decennia is verdwenen. Als voorwerpen in de circulaire economie weer beter repareerbaar worden, en als repareerwerk goedkoper wordt, dan komt die vraag hopelijk weer terug. En dan zal Deltion een van de eerste scholen zijn die weer zo’n opleiding gaan aanbieden, in wat voor vorm dan ook.’
‘Als er in de circulaire economie meer vraag komt naar repareerwerk, dan zal Deltion weer een echte opleiding tot reparateur gaan aanbieden.’
